ΚΑΡΟΥΣΟΣ ΤΖΑΒΑΛΑΣ

Καρούσος Τζαβαλάς 
Ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, με σπουδαίο υποκριτικό ταλέντο και σημαντική διαδρομή στο θεατρικό σανίδι. Ο Τζαβαλάς Καρούσος γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 8 Σεπτεμβρίου του 1904. Σπούδασε στη δραματική σχολή του Ελληνικού Ωδείου και σε ηλικία 20 ετών πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τον θίασο Βεάκη- Νέζερ - Λούη, στο έργο «Το άσπρο και το μαύρο» του Σπύρου Μελά. Στη συνέχεια έκανε όνομα με ιδιωτικούς θιάσους σε ρόλους του κλασικού και νεοελληνικού ρεπερτορίου (Μακντόφ στον «Μάκβεθ» του Σέξπιρ, Κάσιος στον «Οθέλλο» του Σέξπιρ, Τειρεσίας στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, Καπετάν Λεμπέσης στα «Αρραβωνιάσματα» του Μπόγρη κ.ά.) Το 1932 ξεκινά τη συνεργασία του με το Εθνικό Θέατρο και έως το 1946 ερμηνεύει ρόλους του κλασικού και νεοκλασικού ρεπερτορίου (Σκούλε στους «Μνηστήρες του Θρόνου» του Ίψεν, Σάιλοκ στον «Έμπορο της Βενετίας» του Σέξπιρ, Ραγόζιν στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι, Ιάσων στη «Μήδεια» του Ευριπίδη κ.ά.). Ενδιάμεσα, τη διετία 1938-1939, συγκρότησε δικό του θίασο με τη συνεργασία του Πέλου Κατσέλη και υποδύθηκε ρόλους, όπως Ματ Μπούργκε στην «Άννα Κρίστι» του Ευγένιου Ο’ Νιλ, Σμιρνόφ στην «Αρκούδα» του Τσέχοφ και Ορέστης στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη. Αριστερών πεποιθήσεων, εντάχθηκε στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών στην Κατοχή, ενώ κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου εξορίζεται στην Ικαρία και τη Μακρόνησο έως το 1951. Επιστρέφοντας από την εξορία, δημιούργησε τον θίασο «Νέα Σκηνή» και ανέβασε τα έργα «Ευγενία Γκραντέ» του Μπαλζάκ, «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Άρθουρ Μίλερ και «Του φτωχού τ’ αρνί» του Στέφαν Τσβάιχ. Οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε τον ανάγκασαν να διακόψει τη λειτουργία του θιάσου του το 1956 και να συνεργαστεί έκτοτε με διάφορους θιάσους («Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Κατράκη», Κοτοπούλη, Κατερίνας, Βεργή, Βουγιουκλάκη και Μυράτ). Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1933 στην κωμωδία του Πέλου Κατσέλη «Η δεσποινίς δικηγόρος». Έπαιξε σε περισσότερες από τριάντα ταινίες, κυρίως δράματα, ερμηνεύοντας δεύτερους ρόλους. Κύκνειο άσμα της καριέρας του υπήρξε η συμμετοχή του στην ταινία του Νίκου Παπατάκη «Οι Βοσκοί». Μετά την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 εξορίστηκε στη Γυάρο, όπου παρέμεινε επί τρίμηνο. Η χούντα αναγκάστηκε να τον απελευθερώσει για λόγους υγείας και ο Τζαβαλάς Καρούσος κατέφυγε στο Παρίσι, όπου τον βρήκε ο θάνατος στις 3 Ιανουαρίου του 1969. Σύμφωνα με τον θεατρικό κριτικό Κώστα Γεωργουσόπουλο, ο Καρούσος υπήρξε ηθοποιός με αδρό τάλαντο, βαθιά και πλούσια φωνή και πηγαίο συναίσθημα. Ανήκε στην παλιά υποκριτική σχολή, μ’ έναν ιδιότυπο στόμφο, που δεν γινόταν ποτέ ρητορικός και φτηνός. Είχε μέτρο, εσωτερικό ρυθμό και στα νατουραλιστικά έργα μία ιδιότυπη έκφραση, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως λαϊκό μπαρόκ. Όταν έπαιζε έργα ποιητικά και ιδίως σε στίχο, έφερνε τον αέρα των διδασκαλιών του Φώτου Πολίτη, τον ποιητικό ρεαλισμό, απλότητα και σοβαρούς τόνους. Ο Τζαβαλάς Καρούσος είχε νυμφευθεί δύο φορές: Το 1926 την Ελένη Βανικιώτη με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη συγγραφέα και μεταφράστρια Δέσπω Καρούσου και το 1946 την Ελευθερία Αναστασιάδη. Κηδεύτηκε στο Παρίσι και μερικά χρόνια αργότερα τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Λευκάδα, όπου είναι μέχρι σήμερα. Είχε μια κόρη, την Δέσπω, που είναι συγγραφέας.

Φιλμογραφία
Οι βοσκοί της συμφοράς (1967) [Βλαχόπουλος]
Κολωνάκι διαγωγή μηδέν (1967) [Στέφανος Κωτσομήτρος]
Άνθρωπος για όλες τις δουλειές.. (1966) [καπετάν Μανώλης Πασπαράτος]
Δεν είμαι ατιμασμένη (1966) [ο πατέρας της Λιάνας]
Η παραστρατημένη (1966) [κος Γιώργος Λεμπέσης, πατέρας Χριστίνας και Στέλλας]
Αφήστε με να ζήσω (1965) [Γιώργος Βρανάς]
Βάνα (1965)
Το λάθος (1965)
Η έξοδος του Μεσολογγίου (1965)
Τα δίχτυα της ντροπής (1965) [Βρασίδας]
Η φωνή μιας αθώας (1965)
Με ιδρώτα και δάκρυα (1965)
Ρημαγμένο σπίτι (1965)
Το λάθος (1965)[κ. Μαβίλης, πατέρας Λέλας]
Άπονη ζωή (1964) [Ανέστης]
Τα δάκρυά μου είναι καυτά (1964)
Κουράστηκα να σ`αποκτήσω (1963)
Σταυραετοί (1963)
Τερέζα (1963) [Λάμπρος]
Οργή (1962) [Σάββας]
Θρίαμβος (1962)
Αντιγόνη (1961)
Ήρθες αργά (1961)
Επικίνδυνη αποστολή (1961) [Κωστής]
Το χαμίνι (1960)[Δημοκλής, θείος του Γιώργου] 
Η ζαβολιάρα (1959) [Κωνσταντής]
Ζάλογγο, το κάστρο της λευτεριάς) (1959) [Φώτος Τζαβέλλας]
Η λίμνη των στεναγμών / Η κυρα Φροσύνη και ο Αλή πασάς (1959) [Αλή πασάς]
Ματωμένο ηλιοβασίλεμμα (1959) [γεροτσέλιγκας]
Ναυάγια της ζωής (1959)
Σαρακατσάνισσα (1959)[Στέφος Τσεκούρας, πατέρας Χρύσας]
Το κορίτσι της γειτονιάς (1954) [Πέτρος]
Δεσποινίς δικηγόρος (1933)
ΑΠΟ ΤΟ http://www.sansimera.gr/